De Brons motor is gebouwd in 1916 voor het gemaal van het waterschap "Roode Til" bij Noordbroek waar hij tot circa 1955 gebruikt is. De motor heeft daarna geruime tijd op de TU Eindhoven gestaan en werd uiteindelijk in 1984 in "De Wielewaal" geplaatst.
Het is een 1 cylinder dieselmotor met een nominaal vermogen van 25 pk. Het vliegwiel weegt alleen al 1500 kg. De motor staat verankerd op een zeer groot blok beton. Dankzij het gewicht en het lage toerental loopt de motor in tegenstelling tot modernere dieselmotoren vrijwel geruisloos. De motor is nog voorzien van het originele, door Jan Brons uitgevonden verstuiverbak brandstofsysteem. Dit systeem maakte een ingewikkeld injectiesysteem overbodig maar was wel wat minder rendabel. Dit is te merken aan de roetpluim die de motor bij elke uitlaatslag de pijp uit gooit. Veel verstuiverbak motoren zijn daarom later ook "verdieseld", d.w.z. voorzien van een normaal inspuit-systeem.
De motor wordt gestart door de cylinder enige slagen met perslucht aan te drijven, waardoor het vliegwiel op toeren komt. Daarna wordt overgeschakeld op brandstoftoevoer en de motor slaat vrijwel altijd in 1 keer aan. Dit zonder de cylinder voor te verwarmen, zoals bij moderne dieselmotoren gebeurd. Dit kan dankzij de zeer hoge compressieverhouding. Een aan de motor gebouwde compressor zorgt ervoor dat het drukvat voor de perslucht weer op druk gebracht wordt voor de volgende start. Aan de motor is ook een plunjerpomp gekoppeld die water uit de grond pompt als koelwater.
Klik hier om foto's van het Gemaal Roode Til te zien waar de motor oorspronkelijk geplaatst was.
Klik hier om documenten uit de administratie van de Bronsfabriek te zien
Klik hier om foto's te zien van de opbouw van de motor in de molen in 1984
Voor meer informatie over Brons motoren zie: www.bronsmotor.com
